In deze column verhaalt Thieu Vlemmix over discriminatie en het trauma van tweede plaatsen om te eindigen met een geslaagd fokprogramma.
Tegenwoordig weet ik de neiging om alle nieuws over het COVID-19 virus te willen volgen, aardig te onderdrukken. Naar praatprogramma’s op TV, zoals Op 1, kijk ik dus weinig. Maar zopas wel. En zo word ik getuige van de opmerkelijke getuigenis van een mooie zwarte dame, Jasmine Sendar genaamd, in gezelschap van haar ‘bekeerde’ instagram vriendin Tanja Jess.
Vastgesteld kan worden, dat steeds meer personen met een donkere huid het podium krijgen en nemen om ‘het’ uit te leggen. Ook hier. Prima, als ze iets zinnigs te vertellen hebben en misstanden recht kunnen zetten. Graag zelfs. Het gaat ze vooral over de discriminatie die ze kennelijk al die jaren gevoeld hebben. Ook deze Jasmine. Als voorbeelden legt ze aan de blanke medemens enkele van haar problemen uit. Zoals dat van haar rijkelijke bos krullend en donker haar. Een afwijking ten opzichte van witte mensen, zoals ze het zelf formuleert. En hoezeer ze onder die bos haar gebukt ging. Nou, zo trek ik meteen de conclusie: als dat het hele probleem is, afknippen die dos. Maar dat is juist toegeven aan pure discriminatie, naar nu blijkt. Na de uitgebreide uiteenzetting door deze Jasmine Sendar, over hoe problematisch het voor haar altijd was geweest, daagt er toch ‘een heel klein beetje’ begrip van mijn kant. Niet afknippen dus maar?
Krullend haar
De gekleurde dame kan haar probleem op een groot podium nu helemaal kwijt. Ze is zogezegd los. Ondersteund door haar blanke vriendin praat ze honderduit. En zie hoe trots ze er nu bij zit, na de stroom van woorden waar ik eigenlijk nauwelijks nog een touw aan vast kan knopen. Trots is ze nu, op haar eigen toch echt heel mooie kop met krullend haar. Gelukkig maar. Niks meer aan doen dus? Haar slotbetoog: “als iedereen zich nu gaat realiseren, ik ben onderdeel van ‘het’ probleem, dan gaat het proces vanzelf verder de goeie kant op”. Sorry, maar welk probleem en welk proces, dat is me intussen alleen maar minder duidelijk geworden. Ze is een toneelspeelster van beroep, deze Jasmine. Laat ze dat asjeblieft gewoon blijven doen in zaaltjes, op het toneel ergens in het land. Maar op dit podium? Nee, dat was geen toppie.
Wit en rood haar
Aanstekelijk is het achteraf gezien wel. Want hoe meer ik er intussen over na ben gaan denken, des te beter ik me bewust raak van de discriminatie die ook mij is aangedaan. Wel even geleden. En mijn podium is met Veldhoven.nieuws weliswaar een stuk bescheidener. Maar volgens het principe ‘alle beetjes helpen’, wil ik het u niet onthouden. Geloof het of niet, ook bij mij begint ‘t met het haar, mijn haar. Met andere woorden: ik ben zelf onderdeel van ‘het’ probleem! Witter dan dat ik ‘t in mijn prille jeugd had, bestaat er namelijk niet. ‘Hé witte’, zo werd er te pas en te onpas naar me geroepen. Ik schaamde me kapot. Maar gaandeweg begreep ik, dat er misschien toch ergere dingen waren dan hagelwit haar. Rood haar bijvoorbeeld. Het werd weliswaar afgedaan met de opmerking ‘mooi rood is niet lelijk’, maar intussen…. Nu ik toch los ben: wat mezelf betreft, blijft het niet bij een enkele handicap. Zoals al eens eerder in deze kolommen toegegeven, huist er ook een stuntelaar in me. Dat wekt nogal eens de lachlust van mijn omgeving op. Bij mijzelf ergernis en schaamte. Voorbeelden noemen van mijn onhandige struikelpartijen lijkt me overbodig, u gelooft het zo ook wel. Dan nog iets wat ‘het’ misschien bewijst en duidelijk maakt. Op de middelbare school zit ik langs een jongen met een donkere huid. Het gaat goed tussen ons, we zijn zelfs hechte vrienden. Totdat we een verhaal moeten opschrijven als dicteewedstrijd. Bij de bekendmaking van de uitslag, blijkt ‘mijn vriend’ de winnaar te zijn. Ikzelf wordt ‘slechts’ tweede. Ik beken, durf het bijna niet te zeggen: een gevoel van achterstelling overheerst. Misschien is zijn verhaal interessanter, omdat het gaat over de bijzonderheid van de moessonregens in een mooi exotisch land. Het mijne beschrijft gewoon ons thuis, ons dorp en de boerderij.
Jaren later is het trauma kompleet: na een spannend voortraject wordt ik wederom tweede. Nu in de sterk bezette Karaoke finale van de Wheely Bar van Henk en Lizette Aarts. Winnaar is John de Wit, die overigens geen eendagsvlieg blijkt te zijn, want hij treedt tegenwoordig nog altijd op.
Karaoke finale…
Als één ding duidelijk is, dan is dat wel dat ikzelf à la Jasmine onderdeel van ‘het’ probleem ben. Gaandeweg heb ik echter met die tegenvallers leren leven. Met het vorderen der jaren trekt het allemaal wel bij. Zoals bij de meeste mensen, denk ik. Er over vertellen deed ik nooit, maar nu discriminatie dus bespreekbaar is geworden, kom ik er ook maar voor uit.
Terug de vrije natuur in
Misschien denkt u tenslotte dat het onderwerp discriminatie in het TV programma Op 1 mij het meest is bijgebleven. Dat is niet zo. Het zijn de beelden over de geredde reuzenschildpadden, die beklijven. Vijftien schildpadden, die hadden deelgenomen aan een geslaagd fokprogramma van deze bedreigde soort, zijn weer teruggebracht. De vrije natuur in, bij de Galapagos eilanden. Hun werk voor de overleving van de soort zit erop, want er zijn er nu weer zo’n tweeduizend. Mooi hè…
Ps. Kunnen we er wel voor zorgen dat het Veldhovense podium -in welke vorm dan ook- voor de Wegkwijt Piet loyaal beschikbaar blijft? Hup Wilko!
