Laat de boeren maar dorsen…(Column)
Nu we ruim halverwege 2020 zitten, kan gerust worden vastgesteld dat dit - natuurlijk naast corona - het jaar is van de protesten. Of dat (mede) komt door corona? Opvallend is het in ieder geval.
Door Thieu Vlemmix
Het is bij ons eigenlijk een paar jaar geleden allemaal begonnen met de Zwartepietendiscussie. Een aanval op ‘n stuk folklore, dat bij ons leven hoort (hoorde?). Vrijwel niemand bracht eigenlijk het Sinterklaasfeest voor kinderen in verband met achterstelling van zwarten. Dat wordt anders, als een fanatieke actiegroep half Nederland overschreeuwt. De ruimte en ruggensteun van veel pers, voornamelijk de westelijke, doet de rest. De politiek laat begaan. Een gemiste kans.
Een tweede golf manifesteert zich met een massademonstratie in Amsterdam. Dwars door corona heen, overrulet de meute burgemeester Halsema en lapt alle gezondheidsmaatregelen aan de laars. Nederland staat er vol ongeloof bij en pikt het. De demonstratie wordt aangezwengeld vanuit Amerika ‘black lives matter’. Een protest tegen politiegeweld in de VS tegen zwarten, met als laatste slachtoffer George Floyd. De Afro Amerikanen met hun beweging, hebben denk ik best recht van spreken. Maar wij zijn Amerika niet, bij lange na niet! Waar slaat dit dus op. Tussendoor is er de ophef rondom de coronamaatregelen. Maar dat zwakt snel af.
Dan krijgen we vervolgens ook nog eens ‘de boeren’ over ons heen.
En laat dat nou precies de enig categorie zijn die mijn hartgrondige sympathie heeft. Dat boeren bij hun protesten lomp geweld gebruiken, wordt ze sowieso vergeven. Dat hoort immers eigenlijk wel bij hun stijl en status. En dát ze protesteren, daar ben ik het glad mee eens.
‘De boere’ zoals we die van vroeger kennen. Oogst met familie Klaas Waterschoot…
‘Loat de boere m èr dorse’, hier in beeld; loonbedrijf Gebrs. Schoonen in actie…
Wat zou je zelf doen als je de broodwinning uit de mond wordt gestoten, door kortzichtige kabinetten met om de haverklap veranderende eisen. Waar zijn de goeie landbouwministers als Gerrit Braks, Barend Biesheuvel of Sicco Mansholt uit vroeger tijden? Wellicht kan ik uw sympathie tot leven wekken met wat passages uit het boek Verloren dorp. “In de volle hitte van de dag bonden we het koren tot schoven. Om 12 uur klepte het Angelus. Dan zagen we haar komen. Met de fiets of te voet. Ons moeder. In een theedoek gewikkeld, bevonden zich de boterhammen en een kan koffie. Aan de slootkant schrokten we het roggebrood met spek of gerookte ham naar binnen. Dan verdween ze weer, ons moeder. Intussen was het geluid van het Angelus allang verstorven. De stilte had weer bezit genomen van de uitgestrekte akkers en bossen. De geweldige stilte van de jaren vijftig”.
1978: nog een veertigtal boeren in Zeelst bij het 50-jarig bestaan van de bond, dat wordt snel minder…
In de tachtiger jaren begint het rijk der traditionele boeren met de gemengde bedrijven stelselmatig af te kalven. Alleen de grote en specialistische ondernemingen blijven landelijk overeind. Steun ze, we kunnen niet zonder!
Slavernij
Maar, we zijn er nog niet. Want inmiddels heeft zich een nieuwe groep ‘benadeelden’ gemeld: nazaten van vroegere slaven. Daarmee draaft men nu wel héél erg door. Er wordt gevraagd om excuses van de overheid, vanwege het onrecht dat hun voor(voor) ouder(s) is aangedaan. Schrijver John Meilink heeft onderzoek gedaan. En daaruit blijkt dat men de staat Nederland kortweg maar weinig kan aanwrijven. Het hele oostelijke deel van ons land, van noord tot zuid, had nagenoeg geen contact of verbindingen met het westen, waar de foute handelingen plaatsvonden. Zij hadden wel wat anders te doen, zoals afrekenen met de onderdrukking door grootgrondbezitters en het overleven van de armoede. Ook vanuit Brabant of Limburg voelt men zich niet aangesproken. Immers, tot 1800 werden deze provincies bezet door respectievelijk Spanje en Oostenrijk.’ We’ hadden helemaal niks te zeggen en al helemaal geen invloed op slaven ergens in een ver land. Wie dat wel hadden? Eigenlijk was de slavenhandel vrijwel in handen van een paar privé ondernemingen (de private West-Indische Compagnie). Die dreef slavenhandel vanuit West Afrika en had daarvan het monopolie. Ook latere ondernemingen in de navolgende decennia, die zich met slavenhandel bezighielden, waren in handen van slechts een handjevol families, privé ondernemingen. Misschien kan de stad Amsterdam nog wat schuld in de schoenen worden geschoven, maar dat is het dan. Rond 1860 wordt de slavernij afgeschaft. Dus waar gaat dit over?
Protest om niks
Het jaar van de protesten dus. Van de herrie om alles, om niks (Guus Meeuwis, zong het al eerder in het prachtige ‘Brabant’). Eén voorbeeld nog. In het PSV stadion -dat van de boerruhhh - hangt bij PSV-Vitesse een spandoek met de tekst ‘all lives matter’. Niks mis mee, zou je zeggen, iedereen gelijk. Toch ontstaat er grote ophef over, omdat het wordt gezien als een niet toegelaten politiek statement. Nou, ja…
