Fien (94) gaat niet meer met de zaag langs haar kinderen

Jarenlang bezocht de Oerlese Fien de Lepper met een zaag haar kinderen om het werktuig in een zonnebloem te zetten. De wedstrijd om de hoogste zonnebloem in de familie vindt dit jaar voor de 38^ekeer plaats. Haar hoge leeftijd en de hoge temperatuur weerhouden Fien er van om dit jaar zelf te gaan meten.

Vanaf een schaduwrijk plekje in haar achtertuin ziet Fien vanaf haar rollator hoe dochter Ria haar langste zonnebloem opmeet. 37 jaar lang deed de krasse Oerlese het opmeten zelf. Eerst met haar man Tinus, daarna met dochter Thea en weer later met dochter Ria. “Het is te heet, ik ga deze keer niet mee meten”, zegt Fien. Eind 2022 lag ze nog met een longontsteking in het ziekenhuis en ontving er het sacrament der zieken. Maar de krasse Oerlese krabbelde op, plantte haar zonnebloemen en verzorgde ze liefdevol zoals ze al 38 jaar lang doet.

De familie De Lepper is al 38 jaar in de ban van de zonnebloem. Fien en haar 7 kinderen werken ieder jaar in het grootste geheim aan de langste en grootste zonnebloem. Wie heeft de grootste, maar meer nog, wie heeft de kortste…

In 1986 is de traditie begonnen. Vader Tinus de Lepper bedacht de wedstrijd. Volgens Fien was dat tijdens het biljarten met de schoonzoons onder het genot van een goeie pot bier. Met biljarten kon ie niet winnen, hij dacht met zijn zonnebloemen meer kans te maken. Er werden zonnebloempitten uitgedeeld en iedereen stopte die thuis in de grond. De allereerste editie werd gewonnen door dochter Mien. Haar bloem had een lengte van liefst 4.10 meter. Maar deze lengte is inmiddels al enkele keren verbeterd. Dochter Paula had vorig jaar met 4,595 de hoogste zonnebloem ooit in de familie.

Vanaf die eerste keer komen de pitten voor de volgende wedstrijd steeds uit de winnende zonnebloem. Als Fien jarig is, op 15 maart, komt de familie in Oerle bij elkaar en worden de pitten uitgedeeld. “Ze krijgen dan allemaal een zakje met daarin pitten van de langste zonnebloem, en pitten van de bloem met de grootste diameter.” Ja, want er zijn twee prijzen te verdelen, of eigenlijk drie, maar daarover later meer. Er is een beker voor de langste zonnebloem, en een beker voor de bloem met de grootste diameter. Het is zeker niet zo dat aan de langste stengel ook de grootste bloem is gegroeid. “De langste heeft vaak maar een kleine bloem”, weet Fien uit ervaring.

In mei gaan de pitten de grond in en begint iedereen aan de geheime missie. “Je verraadt niet hoe je bloem zo hoog mogelijk wordt”, zegt dochter Thea. “Iedereen verzint van alles om ze zo hoog mogelijk te krijgen. Er wordt gewerkt met paardenmest, kippenmest, potgrond en bemeste tuinaarde. Er wordt niet precies gezegd hoe ze het doen”, zegt ze met een lach. “Op tijd water geven is belangrijk”, verklapt Fien. “En dat schiet er bij de rest vaak bij in. Ik vang hemelwater op in de tuin, dat is veel beter dan kraanwater.”

Alle kinderen De Lepper zijn in de zomerperiode jarig. Op alle verjaardagen zijn de zonnebloemen onderwerp van gesprek. “Het eerste werk is dan in den hof kijken hoe de zonnebloemen er bij staan. Soms biedt iemand aan om den hof te gaan schoffelen. Dan kunnen ze de zonnebloem meteen mee omschoffelen”, zegt Fien met een lach.

Tinus is in 1997 overleden. Maar op zijn verjaardag, 10 september, komt de hele familie bij elkaar. Dan is het grote moment daar, de winnaars in de diverse categorieën worden bekend gemaakt. Vlak daarvoor wordt er eerst gemeten. Toen Tinus nog leefde gingen hij en Fien samen de kinderen af. Daarna ging dochter Thea met haar mee en sinds enkele jaren dochter Ria. Fien: “Ons Ria is onpartijdig. Sinds ze geen tuin meer heeft, doet ze niet meer mee.” Samen maken ze, gewapend met meetstok, zaag en notitieboekje, een tour die hen naar Tilburg, Hapert, Middelbeers, Oerle en Veldhoven voert.” De driedelige meetstok met scherpe punt, die Tinus in 1986 maakte, wordt nog steeds gebruikt. Tinus plaatste altijd een trap naast de te meten bloem. Hij stak de scherpe punt van de meetstok onder in de bloem, totdat hij aan de bovenkant de punt kon voelen. Vervolgens werden er verlengstukken aan de stok gezet totdat de onderkant werd bereikt. Na de dood van Tinus wordt er anders gemeten. Sinds die tijd gaat er ook een zaag mee. Op één meter hoogte wordt de stengel afgezaagd. De bloem wordt platgelegd, en de totale wordt opgemeten. “De kinderen moeten zelf hun langste bloem aanwijzen zodat ze later niet kunnen zeggen dat de verkeerde bloem is gemeten. Ook de grootste bloem wordt gemeten.” De meetresultaten worden nauwkeurig op een klein bloknootje vastgelegd. Tot op de halve centimeter!

Op of rond 10 september schuift de voltallige familie aan op de jaarlijkse barbecue bij moeder en oma Fien. Er wordt lekker gegeten, maar naarmate het later wordt stijgt de spanning. Aan het eind van de barbecue haalt Fien haar kleine boekje tevoorschijn. “En dan zijn ze stil, met 50 man bij elkaar”, lacht ze. De gezichten staan strak als een voor een de namen en meetresultaten worden voorgelezen. Je hoort een zucht van verlichting door de gelederen gaan als er een niet al te lange zonnebloem wordt bekendgemaakt. Want er valt nog een derde prijs te winnen, maar die wil eigenlijk niemand inpalmen. Fien: “Voor de kleinste zonnebloem is er als prijs een kaars in de vorm van een zonnebloem. Maar de tegenprestatie is dat diegene een feest voor de hele familie moet geven.”

In 1986 werden bekers gekocht voor de langste en de grootste zonnebloem. Alle winnaars van de langste bloem sinds 1986 staan gegraveerd in plaatjes op de voet van beker. Tussentijds is de beker al een keer van een nieuwe, grotere voet voorzien want op de originele voet kon geen naam meer bij. En bijna had de beker Tinus vergezeld tijdens diens laatste reis. De familie overwoog om Tinus de beker mee te geven in de kist, maar iedereen wilde dat de traditie werd voortgezet. “Het geeft een mooie band binnen de familie”, zegt Fien.