Wanneer is de Tsuchinshan-ATLAS komeet zichtbaar met het blote oog?

In de tweede helft van oktober is de komeet C/2023 A3 (Tsuchinshan-ATLAS) aan onze sterrenhemel te zien. 

De komeet staat momenteel in het sterrenbeeld Maagd, en beweegt via de Slang naar de Slangendrager.  De "staartster" is volgens Marc van der Sluys van hemel.waarnemen.com in onze streken aanvankelijk vooral in de avondschemering zichtbaar.  De komeet komt echter steeds hoger aan de hemel, waardoor deze steeds langer aan de donkere nachthemel te zien zal zijn.  Met een eenvoudige verrekijker, en onder gunstige omstandigheden ook met het blote oog, is "Tsuchinshan-ATLAS" waar te nemen als een wazig vlekje aan de hemel.

Een komeet is een "vuile sneeuwbal" van slechts enkele kilometers groot die door het zonnestelsel beweegt en doorgaans onzichtbaar is.  Wanneer deze komeetkern in de buurt van de Zon komt, verdampt zijn oppervlak, wat een wazige wolk (de "coma") rond de kern veroorzaakt, die wel te zien is.  Ook kan zich een karakteristieke komeetstaart vormen, die altijd ongeveer van de Zon af wijst.  Van "C/2023 A3" is een wazig bolletje met een zeer lange, rechte staart zichtbaar, die in onze streken naar linksboven wijst. 

De officiële naam van deze komeet is "C/2023 A3"; de toevoeging "(Tsuchinshan-ATLAS)" verwijst naar zijn ontdekkers.  Dit is mogelijk de eerste en enige keer dat deze komeet in de buurt van de Zon komt. De kortste afstand tot de Zon werd al op 27 september bereikt.  De komeet stond toen 2,5 keer zo dicht bij de Zon als de Aarde.  Op 12 oktober stond C/2023 A3 het dichtst bij de Aarde, ongeveer half zo ver als de Zon.  Op dat moment was de komeet echter lastig zichtbaar, doordat deze zich nog dicht bij de Zon bevond.  Hierdoor is de komeet volgens Van der Sluys vooral beter te zien vanaf 14 oktober, en mogelijk nog iets beter vanaf 21 oktober, wanneer de Maan "Vol" is geweest (op 17 oktober) en niet langer stoort.

Tussen 14 en 20 oktober is de komeet het best zichtbaar kort voor 20 uur, van 21 t/m 25 oktober is dat rond 20:30 uur, en vanaf 26 oktober tussen 19 en 19:30 uur.  In de avonden daarna wordt de komeet steeds zwakker.  Zoek een plaats met vrije blik op de zuidwestelijke horizon.  Rond 17 oktober staat de komeet boven de heldere planeet Venus.  De bijgaande hemelkaart kan worden gebruikt om de komeet op te zoeken tussen de sterren.  Volgens Van der Sluys kan de komeet iets beter worden gedetecteerd door met het blote oog net naast het wazige wolkje te kijken.  Zelfs een simpele verrekijker verhoogt de zichtbaarheid van de komeet verder en maakt het gemakkelijker deze te vinden.

Bovenstaande afbeelding toont een kaartje voor de avondhemel, kijkend naar het zuidwesten, op 11 oktober om 19 uur.  De positie van de sterren ten opzichte van de horizon (de groene balk onderin) geldt voor de aangegeven datum en tijdstip.  De (gele) lijn toont het pad van de komeet tussen de sterren, van oktober t/m december.  In het kaartje beweegt de komeet van rechts naar links.  De positie van de komeet is voor iedere dag aangegeven met een geel stipje.  De komeetbeeldjes zijn schematisch en geven een indruk van de richting van de staart.  De gele getallen geven om de vijf dagen de dag van de maand waarvoor de positie geldt; de rode 1/11 en 1/12 duiden 1 november en 1 december aan.  De figuurtjes zijn de sterrenbeelden, met hun naam.

Credit: hemel.waarnemen.com De hoofdfoto toont de komeet P1 McNaught in januari 2007 vanuit Australië. 

Credit: Fir0002/Flagstaffotos  Bron: Wikipedia <https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Comet_P1_McNaught02_-_23-01-07.jpg>